De voorbije jaren heeft ook de podcastwereld de geschiedenis ontdekt als dankbare bron van inspiratie. Podcasts rond historische thema’s lijken populairder dan ooit. Tijdingen presenteert in dit nummer drie podcasts die gemaakt worden door of met Leuvense historici. Veel luisterplezier!

Sonoor

Vorig jaar lanceerde de KU Leuven ‘Sonoor’, een podcastreeks waarin wetenschappers uit diverse disciplines vertellen over opmerkelijk onderzoek. In december was het de beurt aan historica Magaly Rodriguez Garcia, met de aflevering ‘Prostitutie in perspectief’. Met haar onderzoek wil ze een complexe geschiedenis blootleggen en sekswerkers een stem geven. In deze Sonoor-aflevering vertelt ze meer over haar academisch engagement en de verschillende vormen van geschiedkundig onderzoek, van archiefwerk tot mondelinge geschiedenis. Een aanrader!

Historia Podcast

Kring Historia startte in oktober 2020 met een podcastreeks waarin per aflevering een favoriete professor geschiedenis aan bod komt. Johan Verberckmoes, Jelle Haemers, Maïka de Keyzer … Zowel namen die alumni bekend in de oren zullen klinken als nieuwe namen die het ontdekken waard zijn. Ze vertellen over hun laatste boek, hun onderzoek of een actueler thema. De laatste aflevering dateert van mei 2023. Wij hopen alvast op een vervolg dit nieuwe academiejaar.

De Kronieken van de Dood

Deze driedelige podcastreeks van EOS Wetenschap gaat in 16e-eeuwse kronieken op zoek naar ooggetuigenverslagen van executies. Gastvrouw van dienst is doctoraatsonderzoeker Isabel Casteels. Enkel voor durvers!

Naar jaarlijkse gewoonte maakte Herbert Verreth een overzicht van de ‘historische’ films die hij in 2022 in de bioscoop heeft kunnen bekijken. In het augustusnummer van Tijdingen uit Leuven publiceerden we de films die hij kwalificeert als goed (3 *), zeer goed (3,5 *) of schitterend (4 *). Een volledige lijst – van maar liefst 55 films – is hier terug te vinden.

De oudere afleveringen van dit overzicht zijn te downloaden op de website van KULeuven Bibliotheken.

Raymond Beerten schreef een uitstekende recensie van In de ban van Mohammed. Nicolaes Cleynaerts’ (1493-1542) brieven uit de Arabische wereld door Jan Papy en Joris Tulkens (Sterck & De Vreese, Bornmeer, 2021), die we met plezier in Tijdingen nr. 178 publiceerden. Via boekenbank.be kunt u de eerste bladzijden van het boek inkijken.

Raymond breide aan zijn recensie meteen een hele biografie van Cleynaerts vast. Hieronder vindt u de uitgebreide noten en tips van Raymond terug, voor wie zich wat verder in het leven van Cleynaerts wil verdiepen.

• Joris Tulkens heeft zich in de loop der jaren ontpopt tot dé chroniqueur van de hele era rond Erasmus, Thomas More en het Collegium Trilingue. Alleen al in eerdere edities van Tijdingen tref je op naam van Joris Tulkens voldoende materiaal om het hele tijdsgewricht van Thomas More en zijn netwerk van humanisten te evoceren en te verweven tot een veelomvattende en multimediale hypertekst. Een uitvoerigere bespreking met films e.d. (aan te raden!) tref je op Histoforum Magazine 2023.
• Zie zeker ook Nicolaes Cleynaerts (de film) – duur: 18,41 minuten. Nicolaes Cleynaerts (1493-1542). De merkwaardige reisavonturen van een 16de-eeuwse humanist, arabist en islamdeskundige. De film is afkomstig van de originele educatieve CD (Maerlant Centrum, KU Leuven, 2002), die we indertijd als ‘uitstekend’ beoordeelden en die reeds lang niet meer verkrijgbaar is.
• Verder:
  • Joris Tulkens, Nicolaes Cleynaerts. Christenhond tussen moslims, Davidsfonds, 2018.
  • Joris Tulkens, Thomas More. Een leven in vijf vriendschappen, in Tijdingen uit Leuven, nr. 164, maart 2017, p. 24-30.
  • Joris Tulkens, Wentelsteen. Erasmus en de moeizame geboorte van het Collegium Trilingue, 2017, in Tijdingen uit Leuven, nr. 165, november 2017, p. 31-36.
• Nog meer documentatie over deze hele periode: zie onderaan bij Joris Tulkens, De Odyssee van Pedro en Luisão. Antwerpen: Davidsfonds/Standaard Uitg., 2019, 474 blz. Recensie: Tijdingen uit Leuven, 170, april 2020, p. 28-30.

En voor wie meer wil weten over Fernando Colón, die Cleynaerts wegkaapte uit Leuven, is De gezonken verzameling van Ferdinand Columbus, van Edward Wilson-Lee een aanrader (Amsterdam, Meulenhof, 2021). De (door zijn vader erkende) bastaardzoon van Columbus wilde in zijn bibliotheek niet alleen alle boeken van zijn vader bewaren (waarin hij grotendeels slaagde), maar ‘alle (gedrukte) kennis van de wereld’. Van deze Biblioteca Colombina hebben iets meer dan 4000 werken de tand des tijds overleefd, een fractie van de oorspronkelijke immense collectie. Ze worden bewaard in de kathedraal van Sevilla.

… de Belgische koningin Elisabeth (1876-1965) aanwezig was toen de grafkamer van Toetanchamon officieel geopend werd voor het publiek, op 18 februari 1923? Dit was de kamer waarin de sarcofaag van de farao zich bevond. De Britse egyptoloog Howard Carter had het zegel van deze kamer twee dagen eerder voor het eerst verwijderd.

The Queen of the Belgians, zoals Carter naar Elisabeth verwees in zijn dagboek – integraal te raadplegen op de website van het Griffith Institute –, had naar eigen zeggen een grote passie voor het oude Egypte. Ze werd op haar reis begeleid door haar zoon, de latere koning Leopold III, en de Belgische archeoloog Jean Capart. Nog datzelfde jaar richtte Capart in Brussel de Egyptologische stichting koningin Elisabeth op, het huidige Egyptologisch Genootschap Koningin Elisabeth.

Wij lieten ons voor dit historische weetje graag inspireren door een lovende recensie van Tutankhamun. Excavating the Archive, binnenkort in het nieuwe nummer van Tijdingen uit Leuven!

Nu we binnenkort de eindejaarsfeesten toch weer in beperkte kring gevierd mogen worden en het koude, donkere weer ook niet echt uitnodigt om buiten te komen, bent u misschien nog wel op zoek naar een wat extra vertier. Wat dacht u van een goede historische film?

Herbert Verreth biedt naar jaarlijkse gewoonte een overzicht van de 73 ‘historische’ films die hij in het voorbije jaar in de twee (steeds duurder wordende) Leuvense bioscopen kon bekijken. Het viel hem op hoe de grote filmhuizen in 2019 meer en meer op veilig spelen met remakes, sequels en filmreeksen, die op zich niet slecht hoeven te zijn, maar die wel getuigen van een serieuze bloedarmoede in filmland. Gelukkig worden er af en toe wel nog pareltjes uitgebracht.

Een beknoptere versie kan u in het laatste nummer van ons tijdschrift Tijdingen vinden. De films staan chronologisch geschikt en voor elke film geeft hij een zeer beknopte inhoudsopgave. Films gesitueerd na 2000 zijn alleen geselecteerd indien ze een uitgesproken politiek of historisch karakter hebben. Documentaire films zijn niet opgenomen. Het aantal sterren geeft Herbert’s persoonlijke appreciatie weer (0 * is rotzooi, 2 * is middelmatig, 3 * is goed, 4 * is schitterend). De oudere afleveringen van dit overzicht zijn hier te downloaden.

Klik hier om te de volledige lijst te raadplegen!